DÜNYANIN HAREKETLERİ
Yörüngesel hareket:Dünya güneşin çevresindeki daireye yakın elips şeklinde bir yörünge hattı oluşturarak dönüş yapar.Bu hattı oluşturduğu düzleme yörünge düzlemi denir.Elips yörüngesinin iki odağı vardır ve güneş bu odakların birindedir.Yani güneş yörüngenin merkezinde değildir.Bu yüzden dünya bu yörüngesel hareket boyunca bazen güneşten uzaklaşır,bazen de yakınlaşarak değişken mesafeli bir hareket yapmış olur.Dünya yörünge üzerinde güneşe en uzak olduğu zaman aphelion(4 temmuz),en yakın olduğu zamanda pelihelion(3 ocak).Yörüngesel hareket batıdan doğuya doğru 365 gün 6 saatte tamamlanır ve buna 1 yıl denir.
Dünyanın belirli dönemlerinde güneşe yaklaşıp uzaklaşması güneşten aldığı ışının değişken olmasına neden olur.Fakat mevsimlerin oluşmasındaki asıl etken güneş ile dünya arasındaki bu mesafe değişimleri değildir.Dünya güneş çevresinde dönüşünü yaparken dünyanın kutup eksenleri yörünge düzlemine dik değildir.Bu durumda ekvator ile yörünge düzleminde çakışmaz ve aralarında 23 27' lık bir açı vardır.Bu eğimden dolayı yer kürenin bazı bölgeleri yıl içinde güneş ışınlarını dik olarak alırken bazı bölgelerinde eğik açıyla alır.Işınları dik alan bölgeler daha çok ısınırken eğimli olan bölgeler ise daha az ısınır.bu ısı değişimine ve bu ısı değişikliğine bağlı olarak mevsimler oluşur.
Kuzey yarım kürede 21 Mart - 21 Eylül tarihleri arasında yaz mevsimi yaşanırken güney yarım kürede kış mevsimi yaşanır.21 Eylül - 21 Mart arasında ise tam tersi gerçekleşir.Mevsimlerin oluşmasındaki en büyük etken ekvatorun yörünge düzlemi ile yaptığı 23,5 lik açıdır.Bu açıdan dolayı güneş ışınları dik olarak dünya üzerinde kısıtlı bir bölgeye vurur.
Kuzey yarım kürede 23 27' N,güney yarım kürede 23 27'S enlemleri arasında ışınlar dik olarak vurur.Güneş ışınları 23 27' N enlemine dik olarak geldiğinde (21 Haziran)yaz başlangıcı ve kuzey yarı kürede gündüz süresinin en uzun olduğu gün yaşanır.Benzer şekilde 23 27'S enleminde (21Aralık)kuzey yarı kürede kış,güney yarı kürede yaz başlar.Bu tarihler dışında güneş ışınları yılda iki defa ekvatora dik olarak vurur.Bu tarihlere ekinox veya ılım denir.21 Mart tarihine ilkbahar ılımı,21 Eylülde sonbahar ılımı gerçekleşir.bu tarihlerde her iki yarı kürede gece ve gündüz eşit olacaktır.
Eksenel hareket:Dünya güneş etrafında yıllık dönüşünü yaparken aynı zamanda kendi kutup ekseni etrafında dönüş yapar.Bu dönüş ortalama 24 saatte tamamlanır.(1 güneş günü) Dönüş sırasında yarım güneşe dönük olan yüzü gündüz arka yüzü ise gece, eksenin eğiminden dolayı gece ve gündüz süreleri sürekli değişir. 21 Haziran tarihinde güneş 23 27'N enlemine dik açı ile gelir ve bu enlemde gündüz en uzun süreye ulaşır.Ama daha yüksek enlemlerde gündüz süre öle atar ki 66 30'N enleminde bir gün boyunca güneş batmaz.
21Aralık tarihinde de tam tersi gerçekleşir.Yüksek enlemlere de gündüz süresi daha da artar. 21 Mart-21Eylül tarihlerinde güneş ışınları ekvatora dik geldiği için bütün enlemlerde gece ve gündüz eşit sürededir. 23 27'N enlemi yengeç dönencesidir(Tropic of cancer). Bu değerleri 90 a tamanlayan 66 30'N ve S enlemleri de anfortik kuşaklı olarak tanımlanır(Aries yer küre üzerinde boylamlar için referans olan Greenwich gibi yıldızların boylamlarını belirlemek için kullanılan bir referans noktasıdır.)
Yörüngesel hareket:Dünya güneşin çevresindeki daireye yakın elips şeklinde bir yörünge hattı oluşturarak dönüş yapar.Bu hattı oluşturduğu düzleme yörünge düzlemi denir.Elips yörüngesinin iki odağı vardır ve güneş bu odakların birindedir.Yani güneş yörüngenin merkezinde değildir.Bu yüzden dünya bu yörüngesel hareket boyunca bazen güneşten uzaklaşır,bazen de yakınlaşarak değişken mesafeli bir hareket yapmış olur.Dünya yörünge üzerinde güneşe en uzak olduğu zaman aphelion(4 temmuz),en yakın olduğu zamanda pelihelion(3 ocak).Yörüngesel hareket batıdan doğuya doğru 365 gün 6 saatte tamamlanır ve buna 1 yıl denir.
Dünyanın belirli dönemlerinde güneşe yaklaşıp uzaklaşması güneşten aldığı ışının değişken olmasına neden olur.Fakat mevsimlerin oluşmasındaki asıl etken güneş ile dünya arasındaki bu mesafe değişimleri değildir.Dünya güneş çevresinde dönüşünü yaparken dünyanın kutup eksenleri yörünge düzlemine dik değildir.Bu durumda ekvator ile yörünge düzleminde çakışmaz ve aralarında 23 27' lık bir açı vardır.Bu eğimden dolayı yer kürenin bazı bölgeleri yıl içinde güneş ışınlarını dik olarak alırken bazı bölgelerinde eğik açıyla alır.Işınları dik alan bölgeler daha çok ısınırken eğimli olan bölgeler ise daha az ısınır.bu ısı değişimine ve bu ısı değişikliğine bağlı olarak mevsimler oluşur.
Kuzey yarım kürede 21 Mart - 21 Eylül tarihleri arasında yaz mevsimi yaşanırken güney yarım kürede kış mevsimi yaşanır.21 Eylül - 21 Mart arasında ise tam tersi gerçekleşir.Mevsimlerin oluşmasındaki en büyük etken ekvatorun yörünge düzlemi ile yaptığı 23,5 lik açıdır.Bu açıdan dolayı güneş ışınları dik olarak dünya üzerinde kısıtlı bir bölgeye vurur.
Kuzey yarım kürede 23 27' N,güney yarım kürede 23 27'S enlemleri arasında ışınlar dik olarak vurur.Güneş ışınları 23 27' N enlemine dik olarak geldiğinde (21 Haziran)yaz başlangıcı ve kuzey yarı kürede gündüz süresinin en uzun olduğu gün yaşanır.Benzer şekilde 23 27'S enleminde (21Aralık)kuzey yarı kürede kış,güney yarı kürede yaz başlar.Bu tarihler dışında güneş ışınları yılda iki defa ekvatora dik olarak vurur.Bu tarihlere ekinox veya ılım denir.21 Mart tarihine ilkbahar ılımı,21 Eylülde sonbahar ılımı gerçekleşir.bu tarihlerde her iki yarı kürede gece ve gündüz eşit olacaktır.
Eksenel hareket:Dünya güneş etrafında yıllık dönüşünü yaparken aynı zamanda kendi kutup ekseni etrafında dönüş yapar.Bu dönüş ortalama 24 saatte tamamlanır.(1 güneş günü) Dönüş sırasında yarım güneşe dönük olan yüzü gündüz arka yüzü ise gece, eksenin eğiminden dolayı gece ve gündüz süreleri sürekli değişir. 21 Haziran tarihinde güneş 23 27'N enlemine dik açı ile gelir ve bu enlemde gündüz en uzun süreye ulaşır.Ama daha yüksek enlemlerde gündüz süre öle atar ki 66 30'N enleminde bir gün boyunca güneş batmaz.
21Aralık tarihinde de tam tersi gerçekleşir.Yüksek enlemlere de gündüz süresi daha da artar. 21 Mart-21Eylül tarihlerinde güneş ışınları ekvatora dik geldiği için bütün enlemlerde gece ve gündüz eşit sürededir. 23 27'N enlemi yengeç dönencesidir(Tropic of cancer). Bu değerleri 90 a tamanlayan 66 30'N ve S enlemleri de anfortik kuşaklı olarak tanımlanır(Aries yer küre üzerinde boylamlar için referans olan Greenwich gibi yıldızların boylamlarını belirlemek için kullanılan bir referans noktasıdır.)